طي ۱۰ هزار سال تمدن مصر باستان كه در دره نيل واقع شده يكي از شاخص‌ترين تمدن‌هاي زمانه خود است.
حتي امروزه آثار معماري مانند مجسمهٔ ابوالهول و اهرام سه‌گانه جزو فهرست ميراث فرهنگي يونسكو
به‌شمار مي‌آيند.
دسته‌بندي بر پايه دوره تاريخي
صاحب نظران هنر و معماري مصر را به ۳ دوره تاريخي تقسيم نموده‌اند:
- دوره پادشاهي كهن
در حدود ۳۰۰۰ قبل از ميلاد مسيح مصر سفلي و مصر عليا توسط فرعوني به نام «تامر» با هم متحد شدند
و اولين سلسله با يك سياست واحد تركيبي از دو فرهنگ را به مورد اجرا در آورد پس از گذشت
اين دوره كه به تدريج معماري مصطبه آغاز مي‌شود. اين دوره از سال ۳۲۰۰ تا ۲۰۴۰ قبل از ميلاد
به طول كشيد هرم خوفو كه بزرگترين هرم از اهرام ثلاثه است مربوط به اين دوره بوده كه داراي ۱۴۶ متر ارتفاع
بوده كه امروزه ۱۳۷ متر از آن باقي مانده‌است و داراي قاعده‌اي مربع شكل به ضلع ۲۴۳ متر
(سطحي معادل ۵ هكتار) مي‌باشد. اين هرم از سنگ‌هاي ۲ تني ساخته شده‌است و ساخت آن ۲۰ سال
به طول انجاميد. اين هرم علاوه بر مقبره سمبل خداي رع هم بوده كه نماد قدرت شاهان مصر است.
-
دوره پادشاهي ميانه
اين دوره از سال ۲۰۴۰ تا ۱۶۵۰ قبل از ميلاد به طول كشيد از مشخصات بارز اين دوره
- از بين رفتن اهرام، كه خود نشان دهنده كاهش مركزيت حكومت و آيين رع مي‌باشد.
- معماري معابد رونق گرفت و بزرگترين معابد در اين دوره بنا گرديد.
- خصوصيات معابد اين دوره
- سردر و حياط هميشه مزين به نقاشي‌هاي است كه فرعون را در حال غلبه بر دشمنان نشان مي‌دهد و تزئينات سقف كه بر خطوط افقي تأكيد دارد. نقش سرستون‌ها از گياهان اطراف نيل اقباس شده و گاهي ستونها به شكل مجسمه انسان بكار رفته‌اند.
- در مجسمه‌سازي اين دوره جلوه‌هايي از واقع‌گرايي را مي‌توان ديد.
- نقاشي تغذيه غزالان متعلق به اين دوره‌است كه در مقبره حنوم هوتپ يافت شده‌است.
- دوره پادشاهي جديد
اين دوره از سال ۱۵۵۰ تا۱۰۷۰ قبل از ميلاد به طول كشيد از بناهاي عظيم اين دوره، معبد سنگي رامسس دوم (آخرين فرعون بزرگ مصر) است كه داراي چهار پيكره عظيم نشسته در نماي ورودي خود است. راهروي ورودي اين معبد در هر دو سو ستونهايي به صورت پيكره ايستاده رامسس دوم قرار داشت كه بعدها الگويي براي ستونهاي يوناني مي‌شود.
- خصوصيات اين دوره
در اين دوره به دليل تعداد زياد پيكره‌ها به ظرافت كاري كمتر توجه شده‌است.
ايده‌ها و مفاهيم
ديودور سيسيلي مورخ بزرگ جهان باستان بر اين باور بوده‌است كه:مصريان خانه‌هاي خود را مكاني ناپايدار، ولي آرامگاه ابدي خويش را مسكن جاوداني خود به‌شمار آورده‌اند. مصريان نه تنها بناهاي قبرهايشان را با حوصله و سرمايه‌گذاري در دست گرفته و به پايان مي‌رسانده‌اند. بلكه فضاي پيراموني آن را نيز هرچه زيباتر و سرسبزتر و باشكوه تر به جاي مي‌گذاشته‌اند.
فراعنه، كاهنان و روحانيان عاليمقام، اشراف و نجبا و صاحبمنصبان لشكري و كشوري و مديران امور ديواني يا هر كس ديگر كه داراي تمكن مالي بود، پيش از آنكه مرگ او فرا رسد، خانهٔ آخرت خود را ساخته و مي‌آراست. پس از مرگ هر مصري مي‌توانسته‌اند از قبر وي دريابند كه وي متعلق به كدام طبقهٔ جامعه بوده‌است. به سخن ديگر خانهٔ آخرت او معرف خانهٔ دنياي زندگان وي بوده‌است و نشان مي‌داد كه وي در زندگي چگونه و در چه شرايطي به سر مي‌برده‌است.
به نظر مصريان باستان آنها هر چقدر مقام مردگان بالاتر بود، مقبره بزرگتري براي او ساخته مي‌شد.
موميايي‌ها
مصري‌ها زندگي كوتاه اين جهان را فاني و مرگ را آغاز يك حيات نوين و جاويدان در دنياي ديگر مي‌شناختند. به همين دليل منازل خود را با مصالحي مانند خشت و گل و مقابر را از مصالح با دوامي مانند سنگ مي‌ساختند. بر اساس اعتقاد و تفكر آنان هر انسان علاوه بر جسم داراي يك روح به نام «بع»، ويك پيكر شبه گونه به نام «كا» است. «بع» پس از مرگ در زمين مانده و هر شب به جسد باز مي‌گردد ولي «كا» مي‌تواند مابين اين دوجهان در حركت باشد. به اعتقاد اينان،معماري شرط جاودانه بودن زندگاني آن بوده كه بع و كا هر دو بتوانند جسد خود را شناخته و به آن بازگردند. به همين علت براي از بين نرفتن اجساد مردگان آنان را موميايي كرده و كليه اشياء و متعلقات آنان را در كنارشان قرار مي‌دادند. هم چنين براي محافظت از جسد، مقابر را محكم و غيرقابل نفود مي‌ساختند تا «كا» بتواند در آنجا سكونت كند و از بلاهاي طبيعي و سرقت اموال در امان باشد. درهاي كاذب در كنار مقابر به منظور ورود و خروج «بع» و «كا» ساخته شده بود تا آنها بتوانند تردد كنند.
زندگي پس از مرگ
مصريان قديم اعتقاد داشتند كه فراعنه پس از مرگ به خدايي مي‌رسند و بنابراين مقابرشان مي‌بايست بسيار عظيم و غيرقابل نفوذ ساخته مي‌شد. چهار مثلث جانبي هرم در اهرام مصر به گونه‌اي طراحي شده‌اند كه پرتوهاي خورشيد بر جسد فرعون تابيده شود و رابطه جاوداني معماري او را با خداي آفتاب كه «رع» نام دارد، حفظ كند. در كنار اين اهرام مقابر كوچك‌تر مكعب شكلي به نام مصطبه به تعداد زيادي ساخته شده‌است. فراعنه مراسم خاكسپاري خود را به شكل يك سنت ملي درآورده بودند به‌طوري‌كه مذهب، هنر و تفكر مصريان آن زمان به شدت به سمت پرستش آنان سوق يافته بود.
- شنبه ۰۴ آبان ۹۸ ۱۰:۵۱ ۸۱ بازديد
- ۰ نظر