مشكلات دوركاري در ايران (بخش اول)

1-بازاريابي, بزرگترين مشكل فريلنسر ها

براي افرادي كه واقعاً دوركاري هستند, نه شركت‌ها و گروه‌هايي كه تحت عنوان فريلنسر در سايت‌هاي برونسپاري فعاليت مي‌كنند, بازاريابي بزرگترين مشكل است.

بازاريابي, يكي از مهمترين مشكلات فريلنسرها در تمامي كشورها است. طبق اين نظرسنجي,

شصت و سه درصد از فريلنسرها با مشكل بازاريابي رو به روهستند. مشكلي كه روز به روز

و با افزايش تعداد فريلنسرها, بيشتر نمايان مي‌شود. بيايد تا با هم نگاه دقيق‌تري به اين مشكل بياندازيم.

با نگاهي سرسري به معدود سايت‌هاي برونسپاري ايراني مي‌بينيم كه اكثر كاربران هرگز موفق به دريافت

پروژه نشده اند. براي مثال, با توجه به آماري كه مطرح‌ترين وبسايت برون سپاري ايران از فريلنسرهايش

در وبسايت خود قرار داده, بيش از 90 درصد فريلنسرها تا كنون موفق به دريافت پروژه نشده اند.

(البته اين سايت آمار رسمي‌اي در اين مورد منتشر نكرده است و ما با توجه به پروفايل فريلنسرها اين آمار

را استخراج كرده ايم. اميدواريم خودشان آمار رسمي و دقيق را به زودي منتشر كنند).

وضع فريلنسرهايي كه خارج از اين وبسايت‌ها فعاليت مي‌كنند هم بهتر از اين نيست.

حالا بعد از فهميدن وضعيت كلي بازار, بهتر است بخش‌هاي مختلف اين مشكل را با هم بررسي كنيم.

عدم اطمينان و ناآگاهي كارفرماها

يكي از مهمترين دلايل شكست در بازاريابي, عدم اطمينان كارفرماها به دوركاري هاست.

تعداد زيادي از فريلنسرها فاقد مهارت كافي براي انجام پروژه‌اي هستند كه كارفرما قصد برونسپاريش را دارد.

به همين خاطر در پايان كارفرما با محصولي مواجه مي‌شود كه هيچ كدام از انتظاراتش را برآورده نمي‌كند.

يكبار رخ دادن چنين اتفاقي كافي است كه كارفرما براي هميشه عطاي كاركردن با فريلنسرها را به لقايش ببخشد

و با هزينه‌ي بيشتر, كار را به شركت‌ها و گروه‌ها بدهد.

شايد برايتان اين سوال پيش بيايد كه چرا كارفرماها پروژه را به افرادي مي‌دهند كه صلاحيت انجامش را

ندارند؟ پاسخ خيلي ساده است: ناآگاهي و حريص بودن. كارفرما چون ديد فني ندارد

و نمي‌تواند هزينه‌هاي واقعي پروژه را درك كند, پروژه را به افرادي كه قيمتي نازل پيشنهاد مي‌كنند مي‌سپارد.

غافل از اينكه دليل قيمت بسيار پايين انجام پروژه, عدم برخورداري از توانايي فني لازم است.

اين اتفاق هم فرصت انجام پروژه را از دوركاري هايي كه تواناييش را دارد مي‌گيرد و هم اعتماد كارفرماها

را براي هميشه از فريلنسرها صلب مي‌كند.

ناتواني در ايجاد برند

برندينگ, به خصوص براي فريلنسرهايي كه مستقيماً كارشان به نوشتن مربوط نمي‌شود,

فوق العاده سخت و هزينه بر است.

وقتي شما به عنوان يك فريلنسر فعاليت مي‌كنيد, جريان درآمد شما تنها با انجام پروژه‌ها تأمين مي‌شود.

يعني وقتي مشغول كار برروي يك پروژه نيستيد, پولي هم در نخواهيد آورد. از طرف ديگر برندينگ كاري وقت گير

و هزينه بر است. شما براي اينكه برند خودتان را به وجود بياوريد بايد وبلاگ نويسي كنيد,

در شبكه‌هاي اجتماعي فعال باشيد, براي شبكه سازي در رويدادهاي مختلف مشاركت كنيد

و صدها كار ديگر كه وقت و هزينه‌ي زيادي را از شما طلب مي‌كند.

با هزينه‌هاي روزافزون زندگي, كمتر دوركاري حاضر مي‌شود كه به برند سازي بپردازد.

نتيجه‌ي اين كار هم مشخص است. وقتي كسي شما را به عنوان يك برند شخصي نمي‌شناسد,

پروژه‌اي هم به شما نخواهد داد. يعني بايد مدت زمان بيشتري را در جستوجوي مشتري بگذرانيد

و حتي گاهي با قيمتي كمتر از ارزش واقعي كارتان پروژه‌ها را انجام بدهيد.

نداشتن رزومه‌ي مناسب

اين يكي بيشتر براي افراد تازه كار صدق مي‌كند. ولي فريلنسرهاي باتجربه هم گهگاه با اين مشكل مواجه مي‌شوند.

كارفرما, حتي اگر هيچ سر رشته‌اي هم از زمينه‌ي كاري شما نداشته باشد, از شما رزومه مي‌خواهد.

مشكل وقتي جدي مي‌شود كه شما وارد يك دور باطل مي‌شويد. بدون رزومه كسي به شما كار نخواهد داد,

و بدون انجام پروژه هم رزومه‌اي در كار نخواهد بود.

اكثر افراد براي خروج از اين حلقه يا مجبور مي‌شوند كه تن به بيگاري بدهند و با قيمت‌هاي فوق‌العاده كمتر از ارزش واقعي كار پروژه را انجام دهند, يا بايد به سراغ پروژه‌هاي متن باز بروند تا شايد بتوانند رزومه‌اي براي خودشان دست و پا كنند.

2-درآمد كم

اگر فريلنسر نباشيد حتماً با ديدن اين مورد شوكه خواهيد شد. چون همواره يكي از مزايايي كه براي فريلنسينگ ذكر مي شود درآمد بيشتر است.  ولي اگر خودتان دوركاري باشيد منظور من را خوب درك مي كنيد.

فريلنسر بودن خيلي شبيه به روزمزد بودن است. شما تا زماني كه پروژه اي براي انجام دادن داشته باشيد درآمد هم خواهيد داشت. حالا كافي است كه چند هفته اي كاري پيدا نشود. آن وقت كم كم كفگيرتان به ته ديگ مي خورد و مزه ي نداري را مي كشيد.

آمار ثبت شده اي از ايران وجود ندارد, ولي همانطوري كه قبلا در اين اينفوگرافي ذكر كرده بودم, 57 درصد فريلنسرها با مشكل نقدينگي در سال مواجه مي شوند. بياييد كمي بيشتر به اين مشكل بپردازيم.

مشكل در بازاريابي

اين مورد را در بخش قبل توضيح دادم. ولي آنقدر مهم بود كه دوباره اينجا هم نوشتمش. وقتي كه در بازاريابي شكست بخوريد, پولي هم به دست نخواهيد آورد. اگر هم بازاريابي ضعيفي داشته باشيد, درآمدتان به همان نسبت كم خواهد بود.

عدم پرداخت پول توسط كارفرما

تقريبا محال است كه دوركاري با اين مشكل مواجه نشده باشد. هيچ كدام از سايت ها و نهاد ها هم براي اين مشكل راه حلي ارائه نمي دهند. مشتري پروژه را سفارش مي دهد و شما كار را انجام مي دهيد. ولي هنگام تحويل پروژه ناگهان غيبش مي زند. حالا شما مي‌مانيد با كار انجام شده اي كه خيلي وقت ها به درد كس ديگري نمي‌خورد و پولي كه هرگز دريافت نخواهيد كرد.

بعضي ها براي رفع اين مشكل قبل از شروع كار درصدي از مبلغ كل را از مشتري دريافت مي كنند. ولي اين راه كار هم براي يك فريلنسر زياد جوابگو نيست. همانطوري كه بالاتر گفتم, كارفرماهاي ايراني عموما به فريلنسرها اعتماد ندارند. وقتي كه شما پيش از انجام پروژه ازشان درخواست دريافت پول مي كنيد, از ترس اينكه پولشان را از دست ندهند كلاً بي خيال همكاري با شما مي شوند و به سراغ فرد ديگري مي روند.

تازه حتي اگر كارفرما حاضر به پرداخت مبلغي هم باشد, باز اين خطر وجود دارد كه آخر سر پيدايش نشود و شما با دريافت پول كمي كار زيادي كرده باشيد. اين اتفاق قبلاً براي خود من افتاد است و ضرر زيادي را به خاطرش متحمل شدم.

افزايش تعداد فريلنسرها

درست شنيديد. شايد عجيب به نظر برسد ولي وقتي سرعت رشد تعداد فريلنسرها از سرعت رشد تعداد افرادي كه حاضر به كار با فريلنسرها هستند بيشتر شود, درآمد افراد كمتر مي شود. اين مشكلي است كه الان بازار ايران با آن دست و پنجه نرم مي كند.

به نسبت كل بازار, كارفرماهاي كمي حاضر به كار با فريلنسرها هستند. از اين تعداد كم, درصد خيلي كمي پروژه هاي متوسط و بزرگ دارند. ولي مشكل به همين جا ختم نمي شود. همين پروژه هاي كم و كوچك هم با تقاضاي زيادي براي انجام روبه رو هستند. اينجاست كه افراد فرصت طلب و عموماً بي تجربه با قيمت هاي خيلي نازل همين پروژه هاي كوچك را تصاحب مي كنند.

تمام اين عوامل دست به دست هم مي دهند تا ميزان درآمد فريلنسرها كاهش يابد و نقدينگي به يكي از بزرگترين دغدغه هاي آنها تبديل شود.

3-تنهايي كار كردن

شايد اين در نگاه اول مشكل به نظر نرسد. شايد هم اصلاً به عنوان يك دوركاري انتظار همين را داريد. ولي يكي از مهم ترين مشكلات همين است.

راستش را بخواهيد بايد به كارفرماها حق داد كه حاضر نيستند پروژه هاي بزرگ يا حتي متوسط را به فريلنسرها بسپارند. كافي است يك نگاهي به رزومه افراد در سايت هاي برون سپاري يا لينكدين بكنيد. اصلاً مي‌توانيد رزومه ي خودتان را مرور كنيد. در بسياري از موارد مجموعه‌اي از تخصص هاي مختلف و گاهي بي ربط را در كنار هم مي‌بينيد. هرگز كسي نمي‌تواند هم يك برنامه نويس جاوا حرفه‌اي باشد و هم يك طراح گرافيك خيلي خوب. بحث استعداد و پشت كار نيست, بحث زمان است. شما براي اينكه تبديل به يك برنامه نويس خوب(آن هم در يك زمينه ي خاص,  نه در همه‌ي زمينه‌ها) يا يك گرافيست ماهر شويد بايد چندين سال زمان صرف كنيد. طراحي يك هدر بي نهايت ساده براي يك وبلاگ هرگز شما را تبديل به گرافيست نمي‌كند. ولي متأسفانه در خيلي از برنامه نويس‌ها و طراح‌ها توهم گرافيست بودن را به وجود مي‌آورد.

براي طراحي يك وبسايت خوب, يك اپ كاربر پسند و ... به افرادي با تخصص هاي مختلف نياز است. به قول بزرگي «همه چيز را همگان دانند و همگان هنوز از مادر زاده نشده اند». كاركردن در زمينه هاي متنوع, بدون متخصص شدن در آنها, تنها شما را به منجلاب تخصص كم - درآمد كمتر مي كشاند.

4-كاركردن براي دلال-فريلنسرها

برخلاف تعداد زيادي از فريلنسرها كه بخش زيادي از سال بي كار هستند, برخي از افراد وقت سرخاراندن هم ندارند. حتماً در گروه‌ها و انجمن‌هاي مختلف با اين افراد روبه رو شده ايد. افرادي كه به صورت همزمان چندين پروژه را از كارفرماهاي مختلف گرفته اند و حالا نمي‌دانند كه چگونه بايد آنها را به پايان برسانند.

عموماً اين افراد برند شخصي قوي‌اي دارند و با شبكه‌ي گسترده و پول سازي از افراد در ارتباط اند. آنها تعداد زيادي پروژه را از كارفرماها دريافت مي‌كنند. خيلي وقت‌ها اصلاً در آن زمينه هيچ تجربه و تخصصي هم ندارند. بعد از گرفتن پروژه بخش بعدي فعاليتشان آغاز مي‌شود. آنها پروژه‌هايي را كه با قيمت‌هاي عموماً خوبي گرفته اند را با قيمتي نازل به فريلنسرهاي ديگر مي‌سپارند تا برايشان انجام دهند. آخر سرهم پروژه را به نام خودشان به مشتري مي‌دهند و بدون انجام دادن كاري سود زيادي كسب مي‌كنند.

تأثير اين افراد بر بازار فريلنسينگ درست مثل تأثير دلال‌ها در بازارهاي ديگر است. بقيه‌ي فريلنسرها با انجام دادن پروژه‌هاي اين افراد, نه تنها درآمد خود را تقليل مي‌دهند و پول كمي نسبت به كاري كه مي كنند دريافت مي كنند, بلكه به رقابت سالم بين دوركاري ها براي گرفتن پروژه هم صدمه مي‌زنند.

اين دلال-فريلنسرها عموماً شناخته شده هستند. هيچ وقت, حتي اگر نياز مالي داشتيد, بازيچه ي دستشان نشويد.هرگز براي هيچ كس ارزان كار نكنيد. چون اين كار فقط به خودتان صدمه نمي‌زند.

5-كاركردن بيش از حد

اين مشكل بيشتر گريبان گير افراد باتجربه و حرفه‌اي مي شود كه پس از سال‌ها براي خودشان اسمي به هم زده اند. اين افراد برخلاف دلال‌ها پروژه هاي زيادي را دريافت نمي‌كنند تا با بهره كشي از ديگران آنها را انجام بدهند. برعكس, اين افراد عموماً مشتري‌هاي ثابت زيادي را در طول سالها پيدا كرده اند. مشترياني كه دوست دارند همواره با اين فريلنسرها كار كنند و تعداد زيادي پروژه را به آنها مي دهند.

پذيرفتن تعداد زيادي كار و استرس درست و به موقع انجام دادن آنها, تأثيرات جبران ناپذيري بر سلامت جسمي و رواني دوركاري ها دارد. فشاري كه مي‌توان با گفتن يك «نه» ساده از آن جلوگيري كرد.